'असा रंगारी श्रावण' या कवितेवर आधारित स्वाध्याय
प्र. १. खालील चौकटी पूर्ण करा.
कवीने श्रावण महिन्याला दिलेली नावे:
रंगारी
चित्रकार
खेळेगा
गोपाळ
प्र. २. प्रश्न तयार करा.
(अ) 'श्रावण' हे उत्तर येईल असा प्रश्न तयार करा.
* निसर्गाला विविध रंगांनी कोण सजवतो?
(आ) 'इंद्रधनुष्याचा बांध' हे उत्तर येईल असा प्रश्न तयार करा.
* श्रावण नभाला कोणत्या गोष्टीचा बांध घालतो?
प्र. ३. अर्थ लिहा.
(अ) रंगारी - रंग देणारा, चित्रकार.
(आ) सृष्टी - जग, निसर्ग.
(इ) झुला - झोका.
(ई) खेळेगा - खेळणारा मित्र किंवा सोबती.
प्र. ४. आकृती पूर्ण करा.
श्रावण महिन्याची विविध रूपे:
रंगारी
चित्रकार
खेळेगा (खेळणारा)
गोपाळ
खट्याळ (खोडकर)
प्र. ५. स्वमत.
(अ) 'जागागोनी चिंबचिंबून त्याने मांडिली पंगत', या ओळीतील कवीची कल्पना तुमच्या शब्दांत स्पष्ट करा.
या ओळीतून कवीने श्रावण महिन्यातील पावसाचे आणि निसर्गाचे सुंदर वर्णन केले आहे. पावसाच्या धारांनी जेव्हा जंगल पूर्णपणे ओलेचिंब होते, तेव्हा प्रत्येक झाड, वेली आणि वनस्पतींना नवीन हिरवीगार पालवी फुटते. ही हिरवळ इतकी दाट आणि टवटवीत असते की, जणू काही हिरव्या रंगाची एक मोठी पंगतच जंगलात मांडलेली आहे असे वाटते. या कल्पनेतून कवी श्रावणाच्या आगमनाने निसर्गात येणारे चैतन्य आणि सौंदर्य प्रभावीपणे व्यक्त करतात.
(आ) 'नागपंचमी' आणि 'गोकुळ अष्टमी' या सणांचा कवितेतून व्यक्त होणारा संदर्भ तुमच्या शब्दांत लिहा.
कवीने श्रावण महिन्यात येणाऱ्या 'नागपंचमी' आणि 'गोकुळ अष्टमी' या सणांचा अप्रत्यक्ष संदर्भ कवितेत दिला आहे.
नागपंचमी: कवितेत "झुले पोरांना झुला असे टांगलो झाडाला" या ओळीत झोक्यांचा उल्लेख आहे, जो नागपंचमीच्या सणाशी संबंधित आहे.
गोकुळ अष्टमी (दहीहंडी): "दहीहंडीच्या संगाती बिंब गोपाळ अवघा" या ओळीत दहीहंडीचा उल्लेख आहे. दहीहंडीच्या सणात कृष्ण (गोपाळ) सर्वत्र भरून राहतो, असा कवीला वाटतो. अशाप्रकारे, श्रावणातील सणांचे वर्णन करून कवीने या महिन्याचा सांस्कृतिक आणि सामाजिक पैलू देखील उलगडला आहे.
(इ) कवितेतून व्यक्त झालेला 'रंगारी श्रावण' तुम्हांला का आवडला ते तुमच्या शब्दांत सांगा.
कवितेतील 'रंगारी श्रावण' मला खूप आवडला कारण तो केवळ पाऊस पाडणारा ऋतू नाही, तर तो निसर्गाला सौंदर्य देणारा एक सजीव कलाकार आहे. तो वेगवेगळ्या रंगांची उधळण करून सृष्टीला सुंदर बनवतो. तो कधी मुलांबरोबर खेळणारा मित्र होतो ('खेळेगा'), कधी दहीहंडीत कृष्ण (गोपाळ) होतो, तर कधी आभाळात इंद्रधनुष्याचा बांध घालणारा जादूगार वाटतो. श्रावणाचे हे विविध आणि आनंदी रूप मनाला खूप भावते, कारण तो जीवनात उत्साह आणि सौंदर्य घेऊन येतो.
खेळूया शब्दांशी.
कवितेतील यमक जुळणाऱ्या शब्दांच्या जोड्या लिहा.
(१) नदिशी - झाडंशी
(२) लाजाळल्या - सजल्या
(३) झाडाला - गाण्याला
(४) बांधतो - गोंदतो
'असा रंगारी श्रावण' या कवितेवर आधारित स्वाध्याय Study247ca Khan sir Marathi language Solutions class 8th
