| ओळी | भावार्थ (सारांश) |
| बाळ, चाललास रणा । घरा बांधिले तोरण । | प्रिय मुला, तू युद्धावर (रणांगणावर) जात आहेस. तुझ्या या महान कार्यामुळे जणू घराला आनंदाचे तोरण बांधले आहे. (तू केवळ लढायला नाही, तर विजय मिळवून देशाला गौरव प्राप्त करून द्यायला जात आहेस.) |
| पंचप्राणांच्या ज्योतींनी । तुज करिते औक्षण । | मी केवळ दिवा लावून औक्षण करत नाहीये, तर माझ्या पंचप्राणांच्या ज्योतींनी (अतिशय नितांत प्रेमाने आणि अंतःकरणापासून) तुझे औक्षण करत आहे. (तुझे यश, कीर्ती, आणि कल्याण व्हावे अशी माझी तीव्र इच्छा आहे.) |
| याच विक्रमी बाहूंनी । स्वातंत्र्य राखायची । खांद्यावरी या विसावे । शांती उद्याच्या जगाची । | तुझ्या याच पराक्रमी (विक्रमी) बाहूंमध्ये देशाचे स्वातंत्र्य सुरक्षित ठेवण्याची शक्ती आहे. तुझ्या खांद्यावर उद्याच्या जगाची शांतता विसावणार आहे. (तू लढल्याशिवाय देशाला आणि जगाला शांतता मिळणार नाही.) |
| म्हणूनिया माझ्या डोळा । नाही थेंबही दुःखाचा । | म्हणूनच, तू युद्धावर जात असताना माझ्या डोळ्यात दुःखाचा एकही थेंब नाहीये. (मला अभिमान वाटत आहे, त्यामुळे दुःख दूर झाले आहे.) |
| मीहि महाराष्ट्राच्या । धर्म जाणते वीराचा । | कारण, मी देखील महाराष्ट्राच्या वीरांची परंपरा आणि धर्म (कर्तव्य) जाणते. (महाराष्ट्रातील वीरांच्या मातांनी कधीही मुलाला रणांगणावर जाण्यापासून रोखले नाही.) |
| नाही एकही हुंदका । मुखावाटे काढणार । मीच लावुनि ठेविली । तुज्या तलवारीला धार । | मी माझ्या तोंडून एकही हुंदका (दुःखाचा आवाज) काढणार नाही. उलट, तुझ्या तलवारीला धार लावण्याचे कर्तव्य मीच पूर्ण केले आहे. (आई म्हणून मी तुला कमकुवत न करता, युद्धात जाण्यासाठी सक्षम आणि सिद्ध केले आहे.) |
| अश्रूंची साउलीहि । नाही पडणार येथे । | माझ्या डोळ्यांतील अश्रूंची सावलीसुद्धा तुझ्यावर पडणार नाही. (माझ्या अश्रूंमुळे तुला दुर्बळता जाणवू नये, म्हणून मी त्यांना थांबवले आहे.) |
| अरे! मीहि संगते ना । जिजा-लखुजीशी नाते । | अरे बाळा, मी काय सामान्य स्त्री आहे? माझे नाते देखील वीर माता जिजाऊ आणि तिचे वडील लखुजी जाधव यांच्याशी आहे. (म्हणजेच, मी जिजाऊइतकीच कणखर आहे.) |
| तुझ्या शस्त्रांना, अस्त्रांना । शक्ती देईल भवानी । | तुझ्या शस्त्रांना आणि अस्त्रांना (हत्यारांना) लढण्यासाठी साक्षात आई भवानी शक्ती देईल. |
| शिवाचये स्वरूप । आठवावे रणांगणी । | युद्धभूमीवर लढताना तू छत्रपती शिवाजी महाराजांचे रूप आणि त्यांचे पराक्रम आठव.** (शिवाजी महाराजांसारखे लढून देशाचा गौरव वाढव.) |
| धन्य करी माझी कुस । येई विजयी होऊन । | माझे मातृत्व धन्य कर! तू विजयी होऊन परत ये. |
| पुन्हा माझ्या हाताने । दूधभात भरवीन! | विजय मिळवल्यावर मी तुला पुन्हा एकदा माझ्या हाताने दूधभात भरवीन! (या प्रतीक्षेत आणि विश्वासात मी तुझ्या येण्याची वाट पाहीन.) |
निरोप कविता भावार्थ वर्ग 9वा विषय मराठी _खान सर study247ca