| ओळी | भावार्थ (सारांश). ( video) |
| कंबर बांधून ऊठ घाव झेलया । महाराष्ट्रावरूनी टाक ओवाळून काया ।। | (कष्टकरी जनतेला आव्हान) अरे श्रमजीवी माणसा, महाराष्ट्राच्या रक्षणासाठी आणि निर्मितीसाठी आता कंबर कस (सज्ज हो) आणि येणाऱ्या सर्व संकटांचे घाव झेलण्यास तयार हो. महाराष्ट्रासाठी तुझे शरीर (काया) ओवाळून टाक (समर्पित कर). |
| महाराष्ट्र मंदिरे गुढीपाडव्याची । पाजळे जशी ज्योती । | महाराष्ट्र हे केवळ भूमीचे नाव नाही, तर ते गुढीपाडव्याच्या (नववर्षाच्या) आनंदासारखे पवित्र ठिकाण आहे. तेथे ज्ञानाची, संस्कृतीची ज्योत सदैव तेजस्वी (पाजळे) आहे. |
| सुवर्ण धरा खालती । नील अंबर वरती । | या महाराष्ट्राची भूमी सोन्यासारखी (सुवर्ण) आहे आणि तिच्यावर निळे आकाश (नील अंबर) आहे. |
| गड पुढे पोवाडा गाती । भूषवी तिला महारथी । | येथील किल्ल्यांवरून पोवाड्यांचे (वीरांची गाणी) स्वर येतात. छत्रपती शिवाजी महाराजांसारख्या थोर योद्ध्यांनी (महारथी) या भूमीला भूषवले आहे. |
| तो अरबी सागर लागे जयाचे पायी । महाराष्ट्रावरूनी टाक ओवाळून काया ।। | ज्याच्या पायाला अरबी समुद्र लागून आहे, अशा या महान महाराष्ट्रासाठी तू तुझे सर्वस्व समर्पित कर. |
| ही मायभूमी धीरांची । शासनकर्त्या वीरांची । | ही आपली जन्मभूमी धैर्यवान (धीरांची) लोकांची आणि वीरांचे शासन करणाऱ्यांची भूमी आहे. |
| धर्माची आणि श्रमाची । खुरच्याची आणि दोरीची । | येथे धर्माला आणि कष्टाला (श्रमाची) महत्त्व आहे. तसेच, सामान्य गरीब (दोरीची) आणि सत्ताधीश (खुरच्याची) यांचे अस्तित्व आहे (सत्तेचे व कष्टाचे मिश्रण आहे). |
| संतांची, शहीदांची । त्यांच्याच तलवारीची । | ही भूमी संतांची (उदा. ज्ञानेश्वर, तुकाराम) आणि शहीद (देशासाठी प्राण अर्पण केलेल्यांची) आहे. या भूमीला त्यांच्या तलवारीचा वारसा लाभला आहे. |
| स्म्रून धुरंधर आता त्या शिराया । महाराष्ट्रावरूनी टाक ओवाळून काया ।। | त्या सर्व धुरंधर (महान) व्यक्तींचे स्मरण करून, आता तू या संघर्षात उतर (शिराया). महाराष्ट्रासाठी तुझे सर्वस्व समर्पित कर. |
| पहा पर्व पातले आजचे । संयुक्त महाराष्ट्राचे । | आज संयुक्त महाराष्ट्राची निर्मिती करण्याचे पर्व (महान कालखंड) आले आहे. |
| साकार स्वप्न करण्याचे । करी कंकण बांधून साधे । | संयुक्त महाराष्ट्राचे स्वप्न साकार करण्यासाठी तू हातावर कंकण बांध (शपथ घे) आणि त्यासाठी साधेपणाने लढ. |
| पर्वत उचलून यत्नाचे । संपु न खंडू खिळ त्याचे । | आपले प्रयत्न (यत्नाचे) पर्वतासारखे उंच असोत. त्या प्रयत्नांना खंड (ब्रेक) पडू नये, ते थांबवू नकोस. |
| या सत्यास्तव मैदाने । येतीन फुंकाया । महाराष्ट्रावरूनी टाक ओवाळून काया ।। | या सत्यासाठी (संयुक्त महाराष्ट्राच्या ध्येयासाठी) मैदानात (लढ्यात) येऊन शंख फुंका (आवाहन करा). महाराष्ट्रासाठी तुझे सर्वस्व समर्पित कर. |
| घर ध्यावा घरी ऐक्याची । मनीषा जी महाराष्ट्राची । | ऐक्याची (एकजुटीची) भावना घरोघरी रुजवा, हीच महाराष्ट्राची खरी इच्छा (मनीषा) आहे. |
| पाऊले टाका हिमतीची । कणखर जणू पोलादाची । | पोलादासारखी कणखर आणि धैर्याची पाऊले (ठोस कृती) टाक. |
| घे आण स्वातंत्र्याची । महाराष्ट्र लढण्याची । | स्वातंत्र्याची शपथ घे आणि महाराष्ट्र निर्मितीसाठी लढण्याची तयारी कर. |
| उपकार फेडूनी जन्मभूमीचे जाया । महाराष्ट्रावरूनी टाक ओवाळून काया ।। | या जन्मभूमीचे उपकार फेडण्यासाठी (तिची सेवा करण्यासाठी) पुढे ये. महाराष्ट्रासाठी तुझे सर्वस्व समर्पित कर. |
महाराष्ट्रावरूनी टाक ओवाळूनी काया' कवितेचा भावार्थ वर्ग 9वा विषय मराठी_खान सर study247ca
