Search This Blog

Welcome to Study247Ca !

Wednesday, 23 July 2025

"कीर्तीकाठीचा दृष्टांत" या पाठातील काही महत्त्वाचे शब्द आणि त्यांचे अर्थ standard 9th Marathi language

"कीर्तीकाठीचा दृष्टांत" या पाठातील काही महत्त्वाचे शब्द आणि त्यांचे अर्थ खालीलप्रमाणे आहेत:


या पाठाचा मुख्य उद्देश हा आहे की, कोणत्याही चांगल्या कामात किंवा आपल्या ओळखीमध्ये अभिमान बाळगणे ही वाईट गोष्ट आहे. कर्म करताना निरपेक्ष भावनेने करावे आणि अहंकारापासून दूर राहावे.



  • कीर्तीकाठीचा दृष्टांत (कीर्ती कठियाचा दृष्टांत): प्रसिद्धीचा किंवा लौकिकाचा दाखला/उदाहरण. यामध्ये 'कठिया' म्हणजे पुजारी किंवा गुरव. हा दृष्टांत अभिमान किंवा गर्व चांगला नाही हे सांगण्यासाठी वापरला जातो.

  • चक्रधर स्वामी: महानुभाव पंथाचे संस्थापक.

  • लीळाचरित्र: मराठीतील पहिला गद्य चरित्रग्रंथ. यात चक्रधर स्वामींच्या जीवनातील कथा व उद्गार संकलित केले आहेत.

  • पंडित: विद्वान व्यक्ती, ज्ञानी.

  • वैरागी: संसाराचा त्याग केलेला, विरक्त माणूस, साधू.

  • गोसावी: संन्यासी, साधू. (या पाठात श्री चक्रधर स्वामींसाठी हा शब्द वापरला आहे.)

  • भट: येथे नागदेवाचार्य यांच्यासाठी हा शब्द वापरला आहे, जे चक्रधर स्वामींचे पट्टशिष्य होते.

  • कायसीया: (येथे संदर्भानुसार) कशासाठी, कसला.

  • निर्वाण (निर्वाणता): दु:ख, लोभ, द्वेष आणि अज्ञानातून मुक्ती मिळवण्याची स्थिती. बौद्ध आणि जैन धर्मात हे एक महत्त्वाचे तत्वज्ञान आहे. पाठात याचा अर्थ 'अहंकार' किंवा 'गर्व' नष्ट करणे असा घेतला आहे.

  • वैरस्य: विरसता, कटुता, कंटाळा.

  • भोगासनाची सुषुम्ना: (या पाठाच्या संदर्भात, कदाचित) विषयवासना किंवा ऐहिक सुखांमध्ये रमून, त्यातून येणारी नकारात्मकता किंवा अडचण. 'सुषुम्ना' हा शब्द योगशास्त्रात नाडीचा प्रकार आहे, पण इथे त्याचा अर्थ 'गाठ' किंवा 'अडकून पडणे' असा असू शकतो, ज्यामुळे मोक्षप्राप्तीस अडथळा येतो.

  • जडी (जडी-बुटी): औषधी वनस्पती. (पाठात, 'जडी झाडी' म्हणजे काटेरी झुडुपे.)

  • परिभ्रमण: फिरणे, प्रवास करणे.

  • अभिमान: गर्व, अहंकार.

    • दृष्टांत: उदाहरण, दाखला.

    • अखंड: सतत, न थांबता, नेहमी.

    • अवधारिली: (जुना शब्द) ऐकली, लक्ष देऊन पाहिली/ऐकली.

    • निरूपण: स्पष्टीकरण, विवेचन, खुलासा करणे.

    • बाप (बापहो): येथे आदराने संबोधन, जसे 'मित्रांनो' किंवा 'मंडळी'.

    • जडी झाडी: काटेरी झुडुपे, गवत. (पाठात, 'जडी झाडी' म्हणजे काटेरी झाडे किंवा झुडुपे जी स्वच्छ करणे कठीण असते, ती साफ करत राहण्यासारखे आपले वाईट विचार काढणे.)

    • परिसीजतसे: (जुना शब्द) साफ केले जाते, स्वच्छ केले जाते.

    • एकांकी लीळा क्र. १२0: लीळाचरित्रातील १२० व्या क्रमांकाची एक लीळा (कथा/प्रसंग).

    या पाठाचा मुख्य गाभा अभिमान त्यागण्यावर आणि निरपेक्ष भावनेने कर्म करण्यावर आधारित आहे.








मार्गदर्शक: श्री. इमरान खान सर.